Nhà thờ thánh Anna (the Church of St Anne) ở Jerusalem ngày nay nằm ở ngay đầu đường Via Dolorosa là một điểm đến nổi tiếng của những người hành hương. Cha Jerome Murphy-O’Connor, OP (1935 – 2013), giáo sư chuyên về Khảo Cổ Học và Chú giải Kinh Thánh mô tả: “chắc chắn là nhà thờ đáng yêu nhất trong thành phố”.
Ngôi thánh đường là một ví dụ điển hình nhất về kiến trúc Thập Tự Chinh ở Jerusalem, được hoàn thành vào khoảng năm 1138 – 1140.
Truyền thống tin rằng đây là nơi sinh của Đức Trinh Nữ Maria* và là quê hương của cha mẹ Ngài, Thánh Anne và Joachim.
Tân Ước không nói gì về nơi sinh của Đức Maria. Tuy nhiên, một truyền thống cổ xưa, được ghi lại trong ngụy thư Phúc âm của thánh Giacobe, ngôi nhà của cha mẹ Ngài, thánh Anne và Joachim, gần khu vực Đền thờ Jerusalem.
Nhà thờ nằm cạnh Hồ bơi Bethesda, trong Kinh thánh, chính nơi Chúa Giê-su đã chữa lành một người bệnh (Gioan 5, 1–18).
Không giống như các nhà thờ khác ở Jerusalem, St Anne’s không bị phá hủy sau cuộc chinh phục của người Hồi giáo vào năm 1189. Thay vào đó, Saladin biến nơi này thành một trường luật Hồi giáo, tên của ông xuất hiện trong dòng chữ Ả Rập vẫn còn phía trên lối vào chính.
Sau hai hoặc ba thế kỷ, tòa nhà đã bị bỏ hoang.
Khi Chiến tranh Krym kết thúc giữa Đế chế Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman và Nga, Quốc vương Istanbul năm 1856 đã trao địa điểm này cho chính phủ Pháp để tỏ lòng biết ơn vì sự giúp đỡ của họ trong chiến tranh.
Vào thời điểm đó, tòa nhà đã trở thành đống đổ nát và “rác thải ngập sâu trên mái nhà”. Pháp đã tiến hành trùng tu rộng rãi, đưa nhà thờ thánh Anna trở lại giống với vương cung thánh đường ban đầu nhất có thể. Lần trùng tu thứ hai là sau khi nhà thờ bị hư hại trong Chiến tranh Sáu ngày năm 1967.
Nhà thờ thánh Anna là ngôi giáo đường theo phong cách La Mã tráng lệ được xây bằng đá mỏng (light stone).
Điều đầu tiên gây ấn tượng với du khách khi đến đây chính là sự đơn giản và cảm giác uy nghi, bởi trần nhà hình vòm chéo và những cây cột khổng lồ. Không có biểu tượng hoặc đồ trang trí nào bên trong – điều thường thấy ở một nhà thờ phương Đông, vì được xây dựng để cầu nguyện theo nghi thức Latinh.
Nhà thờ được đặc trưng bởi sự đơn giản và nổi tiếng với âm thanh của nó. Du khách sẽ thường nghe thấy một người hoặc một nhóm hát khi họ bước vào nhà thờ vì hệ thống âm thanh, được thiết kế cho thánh ca Gregorian, hoàn hảo đến mức nhà thờ gần như là một nhạc cụ được chơi bằng giọng hát của con người. Chỉ những bài hát tôn giáo mới được phép hát trong Nhà thờ thánh Anna.
Các nhóm hành hương đến để ca hát suốt ngày. Âm thanh tuyệt vời nhất khi được sử dụng bởi giọng nữ cao hoặc giọng nam cao solo. Người ta nói rằng khi một ca đoàn hát trong nhà thờ thì cả bầu trời dường như rung lên!
Nhà thờ có một gian giữa và hai lối đi. Lối đi bên trái có Nhà Tạm và gian bên phải có tượng Đức Mẹ Maria với Chúa Giêsu Hài Đồng.
Khi bước vào nhà thờ, ở phía bên tay trái, người ta có thể thấy tác phẩm điêu khắc của Thánh Anne với cô con gái nhỏ – Đức Trinh Nữ Maria. Anne, cầm một cuộn Kinh thánh, đang dạy Mary một số câu trong Sách Đệ Nhị Luật – cuốn sách rất quan trọng trong Do Thái giáo: “Nghe đây, hỡi Israel ! Đức Chúa, Thiên Chúa chúng ta là Đức Chúa duy nhất. Hãy yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của anh em, hết lòng hết dạ, hết sức anh em.” (Đnl. 6, 4-5).
Chính giữa cung thánh có bàn thờ từ năm 1950 được tạc bằng đá trắng, trang trí tái hiện những biến cố trong cuộc đời của Đức Mẹ ở các mặt, bao gồm cảnh mô tả việc thánh Anna và thánh Gioakim dâng lễ vật trong đền thờ, và Mary khi là một phụ nữ trưởng thành với mẹ ngài, thánh Anne.
Ở trung tâm của bàn thờ, tái hiện biến cố Truyền tin của Đức Maria, Giáng sinh của Chúa Giêsu và việc Chúa Giêsu xuống khỏi Thánh giá. Từ phía trên, một mái vòm lớn trải dài trên những mái vòm theo phong cách La Mã tuyệt đẹp.
Hai bên bàn thờ, có hai tác phẩm điêu khắc tượng trưng cho hai Thánh sử nhắc lại thời thơ ấu của Chúa Giêsu và sự hiện diện của Mẹ Người trong các trang Tin Mừng của các ngài: Đầu bò tượng trưng cho Thánh Luke và hình thiên thần tượng trưng cho Thánh Matthew.
Những bậc thang bằng đá dẫn đến một hầm mộ bên dưới nhà thờ, nơi có bàn thờ dành riêng cho Đức mẹ Mary. Hang động này được cho là phần còn lại của ngôi nhà Anne và Joachim, đồng thời là nơi sinh của Đức Trinh Nữ Maria.
Ngày nay, khu phức hợp bao gồm Hồ Bethesda và trung tâm hành hương thánh Anna vẫn thuộc sở hữu của người Pháp và được quản lý bởi các nhà truyền giáo Công giáo đến từ châu Phi được gọi là Les Peres Blancs (White Fathers – tu phục của họ là áo choàng trắng).
Bởi vì họ chủ yếu hoạt động ở Châu Phi, nên đây là điểm dừng chân đặc biệt quan trọng đối với các nhóm người hành hương Châu Phi, và họ thường hát thánh ca bên trong nhà thờ. Ngoài ra nơi đây cũng còn có một bảo tàng và một chủng viện Công giáo Hy Lạp.
_
*Một số học giả khác tin rằng Đức Maria sinh tại thị trấn Sepphoris, gần Nazareth.)
(Tổng hợp từ ffhl.org & lonelyplanet)